Genel İlk Yardım Bilgileri

İlk yardım nedir?

İlk yardım; ani olarak ortaya çıkan hastalık veya yaralanma durumunda; kişinin hayatını korumak, sağlık durumunun kötüleşmesini önlemek ve iyileşmesine destek olmak amacıyla olay yerindeki mevcut imkânlarla yapılan hızlı ve etkili müdahalelerdir.

Acil tedavi nedir?

Acil tedavi ünitelerinde, hasta/yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir.

İlk yardım ve acil tedavi arasındaki fark nedir?

Acil tedavi bu konuda ehliyetli kişilerce ve gerekli donanımla yapılan müdahale olmasına karşın ilk yardım bu konuda eğitim almış herkesin olayın olduğu yerde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahaledir.

İlk yardımcı kimdir?

İlk yardımcı; bakanlıkça belirlenen standartlara uygun eğitimi alarak, verilen eğitim çerçevesinde uygulamalar yapabilen ilk yardımcı belgesi sahibi olan kişidir.

İlk yardımın öncelikli amaçları nelerdir?

• Kişinin hayatını korumak,
• Sağlık durumunun kötüleşmesini önlemek,
• İyileşmesine destek olmaktır.

İlk yardımın temel uygulamaları nelerdir?

İlk yardım temel uygulamaları; Koruma, Bildirme, Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir.

Koruma

Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.

 

Bildirme

Olay ve ya kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon ya da diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye'de ilk yardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri, 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir.

 

112’nin aranması sırasında nelere dikkat edilmelidir?

• Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalı,
• 112 tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmeli,
• Kesin yer ve adres bilgileri verilirken olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da çok bilinen bir yerin adı verilmeli,
• Kimin, hangi numaradan aradığı bildirilmeli,
• Hasta / yaralıların adı ve olayın tanımı yapılmalı,
• Hasta / yaralı sayısı ve durumu bildirilmeli,
• Herhangi bir ilk yardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği belirtilmeli,
• 112 hattında bilgi alan kişi, gerekli olan tüm bilgileri aldığını söyleyinceye kadar telefon kapatılmamalıdır.

Kurtarma (Müdahale)

Olay yerinde hasta / yaralılara müdahale hızlı ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır.

İlk yardımcının müdahale ile ilgili öncelikli yapması gerekenler nelerdir?

• Hasta / yaralıların durumu değerlendirilir (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekler belirlenir.
• Hasta / yaralının korku ve endişeleri giderilir.
• Hasta / yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişiler organize edilir.
• Hasta / yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kişisel olanakları ile gerekli müdahalelerde bulunulur.
• Kırıklara yerinde müdahale edilir.
• Hasta / yaralı sıcak tutulur.
• Hasta / yaralının yarasını görmesine izin verilmez.
• Hasta / yaralıyı hareket ettirmeden müdahale yapılır.
• Hasta / yaralının en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevki sağlanır (112). (Ancak, ağır hasta / yaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmamalıdır).

İlk yardımcının özellikleri nasıl olmalıdır?

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır. Bu durumda ilk yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli müdahaleleri doğru olarak yapmalıdır. Bunun için bir ilk yardımcıda aşağıdaki özelliklerin olması gerekmektedir:

• İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalı,
• Önce kendi can güvenliğini sağlamalı,
• Sakin, kendine güvenli ve pratik olmalı,
• Eldeki olanakları değerlendirebilmeli,
• Olayı anında ve doğru bilgilerle sağlık kuruluşuna bildirmeli (112’yi aramak),
• Çevredeki kişileri organize edebilmeli ve onlardan yararlanabilmeli,
• İyi bir iletişim becerisine sahip olmalıdır.

Hayat kurtarma zinciri nedir?

Hayat kurtarma zinciri 6 halkadan oluşur. İlk 3 halka ilk yardımcının görevidir.

1. Halka - 112 Acil Çağrı Merkezinin aranması, 
2. Halka - Olay yerinde temel yaşam desteği yapılması,
3. Halka - Olay yerinde şok cihazı (OED) kullanılması,
4. Halka - Ambulans ekiplerince canlandırma müdahalelerinin yapılması,
5. Halka - Hastanede canlandırma sonrası tedavi ve bakım yapılması,
6. Halka - İyileşme.

İlk yardımın ABC'si nedir?

Bilinç kontrol edilmelidir. Bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir:

A. Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi,
B. Solunumun değerlendirilmesi (Bak-Dinle-Hisset),
C. Dolaşımın değerlendirilmesi (Şah damarından 5 saniye nabız alınarak yapılır.).